|
| Κυριακή, 08 Ιουλίου 2012 |
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η ουσία του ελληνισμού είναι πρωταρχικά πολιτισμική. Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας μας από την κλασσική και την ύστερη αρχαιότητα, μέχρι τη Βυζαντινή και νεότερη εποχή αυτό που διαφοροποιούσε τον ελληνισμό, αυτό που συνιστά μέχρι και σήμερα ακόμα την ελληνική ετερότητα είναι τάξης πολιτισμικής.
Θεωρώ ότι με αυτές τις σκέψεις όποιος καλείται να υπηρετήσει τον πολιτισμό από κυβερνητική θέση, θα πρέπει να προσέλθει για να ανταποκριθεί στην αρμοδιότητά του. Και δεν είμαι μόνο εγώ που εμφορούμαι απ’ αυτές τις απόψεις. Θεωρώ ότι και οι προκάτοχοί μου ακριβώς με τις ίδιες σκέψεις και τις ίδιες αρχές προσπάθησαν και πέτυχαν αρκετά. Έτσι λοιπόν για μένα που έχω την αρμοδιότητα του πολιτισμού στην Κυβέρνηση, πρωταρχική, η πρώτη, η βασική μου φροντίδα είναι να συνεχίσω το πλούσιο έργο που παραλαμβάνω από τους προκατόχους. Αυτό έχει να κάνει με την εν εξελίξει προσπάθεια που έχει εντάξει τετρακόσια πενήντα έργα στο ΕΣΠΑ, συνολικού προϋπολογισμού 600 εκατομμυρίων ευρώ. Είναι πράγματι ένας άθλος. Τον επισημαίνω και βεβαίως επαινώ και τους υπηρεσιακούς φορείς αλλά και τα υπόλοιπα στελέχη του Υπουργείου που κατάφεραν να δώσουν πράγματι αυτό το έργο σε όλους μας.
Στις συνθήκες κρίσης που περνάμε θα πρέπει να δούμε και πώς ο πολιτισμός μπορεί να γίνει αντίδοτο, πώς ο πολιτισμός μπορεί να μας χρησιμεύσει, να μας δώσει αυτές τις απαντοχές και τα κουράγια που χρειαζόμαστε για να ενισχύσουμε την κοινωνική συνοχή και έτσι να αποφευχθούν οι περιπτώσεις αυτές που καθημερινά βλέπουμε και διαπιστώνουμε να οδηγούν ανθρώπους σε απόγνωση και απελπισία.
Αυτό, λοιπόν, που θεωρώ ως βασική προσπάθεια, με την οποία θα αναμετρηθώ, είναι το να μπορέσω να βγάλουμε όλοι μαζί τον πολιτισμό από τα μουσεία. Γιατί υπάρχει ένας πολιτισμός που βρίσκεται εκτός μουσείων. Είναι ο πολιτισμός που η ΟΥΝΕΣΚΟ στη Διεθνή Σύμβαση του 2003 για την προστασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς τον έχει περιγράψει και που εμείς δεν τον έχουμε υπηρετήσει όσο θα έπρεπε. Ήδη όμως υπάρχει εν εξελίξει μια προσπάθεια την οποία θα φροντίσω με τους συνεργάτες στο Υπουργείο να την ολοκληρώσουμε, να την υπερασπίσουμε και όσο γίνεται πιο πολύ να την προβάλλουμε και να την αξιοποιήσουμε.
Η υπόθεση λοιπόν, της προστασίας της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς είναι ένα πολύ μεγάλο μέγεθος. Είναι ο εκτός μουσείων και αρχαιολογικών χώρων πολιτισμός, είναι η ζωντανή πολιτιστική μας κληρονομιά, είναι αυτή που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, που έχει να κάνει με μεγέθη αξιακά, έχει να κάνει με μεγέθη που έχουν σχέση με τον ιδιαίτερο τρόπο που οι Έλληνες σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας τους έδιναν απαντήσεις στα βασικά ερωτήματα που απασχολούν την κοινωνική συμβίωση αλλά και τη σχέση τους με τη φύση και τους άλλους λαούς. Γι’ αυτό λοιπόν, μέσα απ’ αυτές τις δράσεις θα προσπαθήσουμε τον πολιτισμό, σ’ αυτές τις ώρες της κρίσης να τον κάνουμε οδηγό μας για να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες του παρόντος, θα τον κάνουμε πηγή έμπνευσης για να αντιμετωπίσουμε με περισσότερη ελπίδα το μέλλον, θα τον κάνουμε πρεσβευτή μας για να κατακτήσουμε ξανά το σεβασμό και να εμπνεύσουμε ξανά την αξιοπιστία στους εταίρους μας.
Υπάρχει όμως και ένα άλλο θέμα. Αυτός ο πολιτισμός που βρίσκεται καταχωνιασμένος στη μνήμη των ανθρώπων. Αυτός ο πολιτισμός που είναι ξεχασμένος γιατί έχει υποχωρήσει μπροστά στη δύναμη της υποβολής πολιτιστικών προτύπων που έρχονται από τον άλλο κόσμο, από τη Δύση ή την Ανατολή. Αυτό τον πολιτισμό, τον πολιτισμό της καθημερινής ζωής θα τον υπηρετήσουμε επίσης και θα αναπτύξουμε πρωτοβουλίες οι οποίες θα εισάγουν μέσα από την επιμελή φροντίδα για ανάκληση ξεχασμένων τρόπων για εκφράσεις, για γλωσσικά παίγνια για ομάδες που έχουν να κάνουν με οργανωμένους τρόπους αντιμετώπισης των βασικών γεγονότων της ζωής, από τα μοιρολόγια της Μάνης μέχρι όπου αλλού μπορεί να πει κανένας ότι είναι στη μνήμη των ανθρώπων καταχωνιασμένα και ξεχασμένα πρότυπα πολιτιστικής συμπεριφοράς που έχουν, όπως είπα και προηγουμένως, υποχωρήσει μπροστά στη δύναμη της δημοσιότητας, μπροστά στη δύναμη αυτού του κοσμοπολιτισμού, με την κακή έννοια, που έχει επ’ εσχάτων δημιουργήσει κακές συμπεριφορές πολιτισμού στον τόπο μας.
Επίσης, ένα από τα ζητήματα που πρέπει να μας απασχολήσει είναι και ο γλωσσικός μας πολιτισμός, δηλαδή αυτά τα αξιακά στοιχεία που μεταφέρονται ανά τους αιώνες μέσα από την ελληνική γλώσσα και βεβαίως υπογραμμίζουν, υπομνηματίζουν και επιβεβαιώνουν αυτή την ελληνική ετερότητα. Υπάρχουν όμως και πιο πεζά πράγματα τα οποία δεν θα υποτιμήσουμε. Ένα απ’ αυτά βεβαίως που μας απασχολεί είναι το θέμα της προστασίας και της φύλαξης των αρχαιολογικών θησαυρών ώστε να έχουμε ασφαλή μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους που να επιτηρούνται με σύγχρονα μέσα.
Επίσης, υπάρχει και το θέμα του να έχουμε ανοιχτά μουσεία σε όλους εκείνους που έρχονται από την άκρη του κόσμου, τους προσκυνητές στα μεγάλα και αξεπέραστα δημιουργήματα του κλασσικού μας πολιτισμού αλλά και του πολιτισμού της νεώτερης φάσης της ιστορίας μας.
Θα πρέπει επίσης, να αντιμετωπίσουμε και ήδη έχουμε αρχίσει το θέμα του στεγαστικού προβλήματος που έχουν οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού. Είναι κατεσπαρμένες σε δεκαεπτά κτήρια, για τα οποία το ελληνικό δημόσιο πληρώνει 3,5 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο μισθώματα. Είναι μια εξοικονόμηση δαπάνης την οποία οφείλουμε να κάνουμε και πιστεύω ότι με τη συνεργασία και των εργαζομένων και των συνδικάτων και των υπηρεσιακών παραγόντων θα δώσουμε μια λύση που τουλάχιστον θα σέβεται το υστέρημα του ελληνικού λαού από το οποίο σχηματίζονται τα φορολογικά έσοδα.
Πέρα απ’ όλα αυτά αξίζει σ’ αυτές τις ώρες της κρίσης να αναζητήσουμε παράλληλες πηγές χρηματοδότησης για τον πολιτισμό, γιατί όπως έχει συνηθίσει καθένας μας να λέει, πολιτισμός χωρίς χρήματα δεν γίνεται. Βέβαια εγώ θα ήθελα ή τουλάχιστον θα προτιμούσα τον πολιτισμό που γίνεται χωρίς χρήματα, αυτόν δηλαδή που είναι ενσωματωμένος στην καθημερινή μας ζωή και γι’ αυτόν που όλοι μας πρέπει να συνεισφέρουμε. Κυρίως σε συνεργασία με τον Υπουργό κ. Αρβανιτόπουλο θα μπορέσουμε να δώσουμε μέσα από την εκπαίδευση και μαθήματα καθημερινού πολιτισμού τα οποία θα εισάγουμε στα σχολεία.
Επίσης, καταλήγοντας θα ήθελα να πω ότι είναι ανάγκη να μεταρρυθμίσουμε το νόμο για τις χορηγίες. Δεν είναι δυνατόν να ζητάμε από ανθρώπους που διαθέτουν χρήματα να υποστηρίξουν πολιτιστικές δράσεις όταν απ’ αυτές, έστω και σε συμβολικό επίπεδο, δεν παίρνουν μια στοιχειώδη αναγνώριση. Θα πρέπει, λοιπόν, να οργανώσουμε μια διαφορετική αντίληψη για την πολιτιστική χορηγία καθώς επίσης θα πρέπει να εμπνεύσουμε και ένα κίνημα εθελοντών πολιτισμού. Ποιος δεν θα ήθελε να συμμετέχει σε αυτά τα νέα αλλά και τα παλιά προτάγματα μιας κυβερνητικής δράσης για την υπεράσπιση και την καλλιέργεια του ελληνικού πολιτισμού; Ποιος δεν θα ήθελε να είναι εθελοντής σε αυτού του είδους τις διαδικασίες και να απολαμβάνει την αναγνώριση της πολιτείας και της κοινωνίας, να έχει ένα συγκεκριμένο τρόπο ώστε να του αναγνωρίζεται αυτό που κάνει;
Και με αυτή την έννοια, θα πρέπει να βρούμε μέσα από την κοινωνία ανθρώπους-πολίτες ενεργούς που μπορεί να συμβάλουν σε αυτό που σήμερα δεν μπορούμε να το έχουμε λόγω της στενότητας των χρημάτων που είναι διαθέσιμα.
Όμως και πέραν τούτου θα πρέπει οπωσδήποτε να ασχοληθούμε και με το σύγχρονο πολιτισμό. Ήδη πολλά έργα βρίσκονται σε εξέλιξη. Θα πρέπει οπωσδήποτε να εξάρω και να υπογραμμίσω τη σπουδαιότητα του νέου Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης που σε έξι-επτά μήνες θα το παραλάβουμε ως κτήριο και που πράγματι, όπως και εγώ διαπίστωσα σε συνεργασία με τους αρμόδιους που υπηρετούν αυτό το όραμα, πρόκειται για έναν άθλο στο χώρο της τέχνης.
Θα πρέπει ακόμη να αναφέρω και τη Λυρική Σκηνή καθώς επίσης και το χορό και τον κινηματογράφο, όπου σε όλους αυτούς τους δημιουργούς θα πρέπει να δώσουμε τη στήριξη, να δώσουμε αυτό που ζητούν από την πολιτεία, μια θαλπωρή και μια δυνατότητα διαλόγου, ώστε να μπορούμε όλοι μαζί σε αυτούς τους τομείς να κάνουμε δημιουργικά πράγματα.
Τέλος, θα ήθελα να πω ότι σε αυτή την εποχή που ζούμε θα ήταν παράλειψη να μην προσπαθήσουμε να χρησιμοποιήσουμε τους σύγχρονους τρόπους της τεχνολογίας για την ανάδειξη και την προβολή του πολιτιστικού μας πλούτου. ʼλλωστε –και εδώ επιμένω- θα πρέπει όλοι μαζί σε αυτές τις δύσκολες ώρες να κάνουμε μια προσπάθεια, να κάνουμε την καθημερινή μας ζωή χωνευτήρι αξιών και τότε τα πράγματα θα καλυτερεύσουν, χωρίς να χρειάζεται ούτε να είμαστε καταγγελτικοί ούτε να προβαίνουμε σε μονομερείς ενέργειες που μας εκθέτουν απέναντι στους εταίρους μας και στους άλλους φίλους μας.
Ευχαριστώ πολύ.
 |
|||
|
